طراح گریم نمایش «مکبث زار» در گفتگو با سینماآفیس عنوان کرد:
روایتگران نمایش، مجموعه طراحان هستند
(سینماآفیس) – چهرهپردازی در هنر نمایش که از نقاشی و مجسمهسازی منشعب شده، قدمتی به پیشینهی تاریخ تئاتر دارد. گزافه نیست که گریم را به عنوان یکی از ارکان موفقیت تئاتر عنوان کنیم!
این هنر همواره در طول تاریخ تئاتر همراه و یاریگر بازیگران در باورپذیر ساختن رل برای خود و انتقال احساس به مخاطب بودهاند.
به بیان دیگر در هنر یک گریمور یا چهرهپرداز حرفهای ضمن تسلط بر علم روز و تخصص لازم جهت استفاده از متریال گریم،
ایجاد ارتباط و درک نظریات خالق اثر منطبق با چهره بازیگران است.
او همچون دیگر عوامل، بازوهای اجرایی کارگردان و آفرینشگر اثر در فرآیند تبدیل ذهنیت به عینیت هستند.
نمایش مکبثزار به نویسندگی و کارگردانی ابراهیم پشتکوهی که اینروزها در صدر فروش نمایشهای روی صحنه قرار گرفته
در سال ۱۴۰۱ و در جشنواره تئاتر فجر نیز با نامزدی و کسب چندین جایزه، تنور جشنواره را گرم کرد که از این میان
چهرهپردازی مکبثزار نیز یکی از کاندیداهای دریافت جایزه بود.
از همین رو به سراݝ شقایق برهمتی طراح و گریمور این نمایش رفتیم
تا مسیر موفقیت چهرهپردازی در این نمایش را از زبان خود او بشنویم،
آنچه میخوانید حاصل این گفتوگوست:
شقایق برهمتی در خصوص پیشینه فعالیت خود به سینماآفیس گفت:
« فعالیت حرفهایام در حوزه چهرهپردازی تئاتر به پس از فارغالتحصیلی از دانشگاه در مقطع کارشناسی باز میگردد.
نخستین بار در نمایش راز اثری به کارگردانی اعظم بروجردی و در سال ۱۳۹۳ طراحی گریم را تجربه کردم. »
وی همچنین افزود:
« تا کنون با بزرگانی چون بهزاد فراهانی، لیلی رشیدی، نصیر ملکیجو، هوشمند هنرکار افتخار همکاری داشتم.»
طراح گریم نمایش «مکبث زار» با اشاره به نمایشهای «مثل آب برای شکلات» و «کمدی الهی» گفت:
«این سومین تجربه همکاری مشترکم با «ابراهیم پشتکوهیست که با آن در چهلویکمین دوره جشنواره بینالمللی تئاتر فجر، کاندیدای بهترین طراحی گریم شدم.»
برهمتی با بیان اینکه عنوان نمایش مکبث زار بیانگر سبک پستمدرنیستی آن است، تصریح کرد:
« کار در این پروژه نمایشی به میزان قابل توجهی سخت اما دلچسب بود.
من در این اثر با نمایشی روبرو بودم که متنی کلاسیک از آثار شکسپیر را بر بستر مراسم و آیین زار در جنوب کشور روایت میکرد
و از سویی موتیفها و نقشمایههایی از کابوکی، بوتو، کاتاکالی و کمدیادلارته نیز در این بستر تلفیق شده بود.»
کاندیدای بهترین چهرهپردازی از جشنواره تئاتر فجر تاکید کرد:
« به اعتقاد بنده مجموعه طراحان یک اثر به مثابه، بازیگران اثر از جمله عناصر پیشران درام هستند و شاید راویان داستان.»
او در بخش دیگری از اظهاراتش گفت:
«اگر فرض کنیم؛ نویسنده، کارگردان و بازیگر استخوان بندی و جسم شخصیت رو شکل میدهند،
طراح گریم با خلق چهره در نهایت روح را به کالبد آن شخصیت میدمد و این چنین است که کنش نمایشی کامل میشود.»
او درخصوص مهمترین ویژگی کار خود در طراحی چهره و گریم تئاتر توضیح داد:
« زمانی دست به طراحی میزنم که همه چیز در ذهنم روشن باشد
در واقع مادامی که از شخصیتها تصویر ذهنی مشخصی نداشته باشم دست بکار طراحی نمیشوم.»
وی در باب طراحی چهره مکبث در مکبثزار به خبرنگار سینماآفیس گفت:
«برای مکبث، چهرهای مدرن با کرکسیون و زاویهسازی امروزی طراحی کردم که در کنار لباس باشکوه سبک گوتیک اش،
فرم پستمدرن مکبث ما کامل شد زیباییشناسی از دید من، باید در کنار مفهوم قرار بگیرد.
زیبا بودن برای من، با مفهومِ درست بودن ادغام شده و در همتنیده است.
درست بودن به معنای باورپذیر بودن شخصیتها در دنیا و جهانیست که در آن خلق شدهاند.》
این طرح چهرهپرداز در خصوص گریم لیدیمکبث در نمایش مکبثزار توضیح داد:
《 اما لیدی مکبث داستان دیگری دارد.
شخصیت اثیری، که از یک رو نمود جسمانی و واقعی داشته به عنوان همسر وسوسهگر و قدرتمند مکبث و از سوی دیگر
امیال، نیروها و تمام آنچه انسان را به سمت شر و ویرانی، پیش میبرد را نمایندگی میکند.》
برهمتی در همین خصوص اضافه کرد:
《با چنین پیشفرضی لیدیمکبث ما به طور قطع نمیتواند چهرهای واقعی و طبیعی داشته باشد.
شخصیت لیدی مکبث در این نمایش همچون شخصیتهای کابوکی (تئاتر سنتی ژاپن) رفتار میکند
و حرکاتش بر پایهی این آیین نمایشی شرقی است.》
این فعال هنری تاکید کرد:
《من از ابتدا، تاش هایی از تیپ، گیشاها، برای لیدی مکبث در نظر گرفتم.
اما تیپسازی کلیشه گیشا به هیچ وجه، چیزی نبود که میخواستم.
احساس میکردم کار من نوعی آشکارسازی از درون لیدی مکبث هست.
پس فرم کلاسیک گیشا رو با نشانهها و نمادهای مدرن ترکیب کردم
و به چیزی رسیدم که در نمایش میبینید.》
این کارشناس چهرهپردازی در ادامه با بیان اینکه پایه چهره هندوها و مردم جنوب ایران بویژه هرمز، برای سایر بازیگران الگوی طراحی بود، اضافه کرد:
《 از این میان برخی شخصیتهای نمایش باید از رگه های بلاهت و حماقت برخوردار باشند و این مهم باید در چهره،
آرایش موها، ریشها و سبیلهایشان دیده میشد،
نکته مهم در اجرای آن، ظرافتی مثالزدنی و هارمونیزه شدن اجرا بود تا به اصطلاح اجرای گریم؛ “از کار بیرون نزند”.
درست به سیاق ساختار پستمدرنیستی اثر گریم هم طراحی و اجرا شد. 》
برهمتی در بخش دیگری از اظهاراتش گفت:
《در مکبثزار دو شخصیت سورئال از لشگر زار وجود دارند و در طول اثر چندین مرتبه تغییر شکل و ماهیت میدهند
که رفتار و حرکت آنها به بوتو (رقص-تئاتر مدرن ژاپن) پهلو میزند. 》
وی اضافه کرد:
《بر همین اساس من ابتدا از چهرههایشان با زمینه سفید یکدست آشناییزدایی کردم
و بعد با سایههای مشکی، اِلمانهای وحشت، رذالت و بدویت را اضافه کردم.
و با طراحی موها و دندانها به نظرم کار تکمیل شد.
در پرده آخر نمایش، زار در خون و انتقام تغییر شکل داده و با گریمی سراسر سرخ ، به صحنه میاد.》
گریمور نمایش مکبثزار چالش بعدی تیم چهرهپردازی در این اثر را تغییرهای متعدد گریم اشخاصبازی در طول نمایش عنوان کرد و افزود:
«به طور مثال، لیدی مکبث، که برای نقش فیفی، به گریم کودک تبدیل میشود و بلافاصله باید به روح لیدیمکبث تبدیل شود
که یکی از احساسیترین و مهمترین صحنههای نمایش است.
به این سیاهه اضافه کنید، شخصیت یکی از “جاشوها” نقش “ملکم”
و یکی از بزرگان اهل هوا نیز عهدهدار است،
از این دست تݝییرات و چند نقشبودن بازیگران در پرسوناژهای دیگر هم وجود دارد.》
او گفت پیرامون این مهم توضیح داد:
《مسئله مهم این است که تماشاگرها متوجه این تغییر رلهای نمایش نمیشوند
و این به معنای آن است که همهی عناصر اثر که گریم هم بخشی از این پیکره است، کار را درآورده.》
انتهای پیام/
محمد دانشور
